ขวัญ-เรียม

"ขวัญของเรียม"

คำร้อง - ทำนอง พรานบูรพ์
--------------

เรียมเหลือทนแล้วนั่น ขวัญของเรียม
หวนคิดผิดแล้วขมขื่น ฝืนใจเจียม
เคยโลมเรียมเลียบฝั่ง มาแต่หลังยังจำ
คำที่ขวัญเคยพลอดเคยพร่ำ
ถ้วนทุกคำยังเรียกยังร่ำเร่าร้องก้องอยู่
แว่วๆแจ้วหู ว่าขวัญชู้เจ้ายังคอย

* เรียมเหลือลืมแล้วนั่น ขวัญคงหงอย
หวนคิดผิดแล้วยิ่งเศร้า เหงาใจคอย
อกเรียมพลอยนึกหน่าย คิดถึงสายน้ำนอง

** คลองที่เรียมเคยเที่ยวเคยท่อง
เมื่อเราสองต่างว่ายต่างว่องล่องไล่ไม่เว้น
เช้าสายบ่ายเย็น ขวัญลงเล่นกับเรียม

(ซ้ำ *&**)

********************

"ขวัญเรียม" หรือ "ขวัญของเรียม" เป็นเพลงไทยเก่าๆที่ไพเราะสุดๆอีกเพลงหนึ่งที่ถ้าใครได้ดูหนังเรื่องแผลเก่าก็จะยิ่งอินและซึ้งกับมันขึ้นไปอีก หนังเรื่องนี้ก็ทำกันมาหลายรอบแล้ว แต่ผมไม่เคยดูเวอร์ชั่นอีกนอกจากที่คุณเชิด ทรงศรีกำกับไว้เมื่อปี ๒๕๒๐ นำแสดงโดยคุณสรพงษ์ ชาตรี ในบท(ไอ้)ขวัญ และคุณนันทนา เงากระจ่างในบท(อี)เรียม ส่วนแผลเก่าเป็นบทประพันธ์ของ ไม้ เมืองเดิม ที่ไม่เคยดูเวอร์ชั่นอื่นๆก็เพราะฉบับของคุณเชิดนี้มันยอดเยี่ยมและตราตรึงจนทำให้ผมยอมถูกตราหน้าว่าเป็นคนใจแคบ ปิดประตูรับการตีความใหม่ๆ(และเก่ากว่า)ไปโดยสิ้นเชิง เพราะไม่อยากให้มีภาพอื่นมาเจือจางความประทับใจนี้

(ชมภาพยนตร์เต็มเรื่องได้ที่ http://youtu.be/LYIkIoGW6XE ภาพและเสียงอาจจะไม่สมบูรณ์นัก)

***********************

‪#‎เนื้อหาย่อๆของแผลเก่า‬

ขวัญเป็นลูกชายนายเขียน ผู้ใหญ่บ้านบางกะปิ เรียมเป็นลูกสาวตาเรือง อยู่คลองแสนแสบ เรียมมีพี่ชายชื่อ เริญ น้องชายชื่อ รอด ตาเรืองแพ้คดีรุกที่นาที่ผู้ใหญ่เขียนฟ้องร้อง จึงเป็นอริกับผู้ใหญ่เขียนเสมอมา แต่ขวัญกับเรียมรักกัน และแอบไปมาหาสู่เพื่อแสดงความรักกันตลอดมา ขวัญสาบานต่อเจ้าพ่อไทรว่า จะรักและซื่อตรงต่อเรียมตลอดไป ขณะนั้น ครอบครัวเรียมตามมาพบ จึงจับเรียมกลับไป ล่ามเรียมไว้ไม่ให้ไปพบกับขวัญอีก ขวัญซึ่งคิดถึงเรียมก็ลักลอบมาหา ได้พบและทำร้ายจ้อย นักเลงซึ่งสนิทกับครอบครัวเรียมและหลงรักเรียมอยู่ ตาเรืองเห็นว่า จะห้ามปรามขวัญกับเรียมไม่ได้ จึงขายเรียมให้ไปเป็นคนใช้คุณนายทองคำ เศรษฐินีม่ายในบางกอก ด้วยราคาหนึ่งร้อยบาท

คุณนายทองคำเห็นเรียมหน้าตาน่ารักและละม้ายโฉมยง บุตรสาวที่เพิ่งตาย จึงเอ็นดูและเลี้ยงเรียมเหมือนลูก เรียมจึงมีชีวิตเหมือนผู้ดีอยู่ในบางกอก เรียมยังได้พบสมชาย ลูกของพี่ชายคุณนายทองคำ ซึ่งเป็นคนรักของโฉมยง สมชายก็เหมือนคุณนายทองคำที่เมื่อเห็นเรียมก็รักใคร่ คุณนายเห็นทั้งสองสมน้ำสมเนื้อกันก็ส่งเสริม แต่เรียมยังคงรักขวัญอยู่

สามปีผ่านไป ขวัญซึ่งไร้เรียมใช้ชีวิตเหมือนรอวันตายไปวัน ๆ เข้าใจว่า เรียมไปได้ดีในบางกอกจนลืมคนเคยรักคนนี้เสียแล้ว เวลานั้น นางรวย แม่ของเรียมป่วย เรียมจึงขออนุญาตคุณนายกลับบ้านเดิมเพื่อมาเยี่ยมไข้ นางรวยเมื่อลูกสาวมาหาได้ไม่นานก็สิ้นใจ เมื่อกลับมาแล้ว เรียมได้พบกับขวัญ และแสดงให้เขาเข้าใจว่า ยังรักกันไม่เสื่อมคลาย

หลังเสร็จงานศพนางรวย สมชายมาตามเรียมกลับบางกอก เพราะคุณนายทองคำล้มป่วยลงเช่นกัน เรียมสองจิตสองใจ ใจหนึ่งไม่อยากกลับเพราะรักขวัญ ใจหนึ่งก็คิดถึงอนาคตอันรุ่งโรจน์ที่บางกอก ขณะนั้น สมชายก็พร่ำพรอดรักเรียม ขวัญแอบมาได้ยินก็โกรธจนบ้าคลั่ง เข้าทำลายเรือที่คนทั้งนั้นจะใช้ไปบางกอก ผู้คนจึงออกติดตามจับขวัญ สมชายใช้ปืนยิงขวัญตาย เรียมจึงคว้ามีดของขวัญมาเชือดคอตัวเองตายตามขวัญไป

*************************

คนแต่งเพลงนี้คือคุณ พรานบูรพ์ ซึ่งเป็นนามปากกาของคุณจวงจันทร์ จันทร์คณา (๒๙ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๔๔ - ๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๙) ท่านแต่งไว้ตั้งแต่ปี ๒๔๘๓ เพื่อประกอบหนังเรื่องแผลเก่าฉบับดั้งเดิม ผู้ขับร้องในฉบับนี้คือคุณส่งศรี จันทรประภา (เธอแสดงเป็นเรียมในหนังด้วย) โดยมีเนื้อร้องสลับท่อนกับฉบับที่ร้องกันอยู่ในปัจจุบัน คุณบูรพา อารัมภีรเคย"รีวิว"ไว้ว่าเพลงนี้นั้น...."...บรรเลงโดยวงดนตรีบิ๊กแบนด์ทั้งเครื่องสายและเครื่องเป่าผสมผสานกันอย่างยอดเยี่ยม...ส่วนเสียงของส่งศรีนั้น ร้องจับใจนัก" อะ ลองฟังกันว่าเป็นอย่างนั้นจริงไหม
http://youtu.be/AidFysFqZag

ในฉบับหนังแผลเก่าของคุณเชิดนั้นผู้ขับร้องเพลงนี้คือคุณผ่องศรี วรนุชครับ ลองฟังกันทั้งม้วนเลยนะครับ ซาวนด์แทร็คแผลเก่า
http://youtu.be/ITcOuv_pMp4

ยังมีนักร้องชั้นนำนำ"ขวัญเรียม"มาร้องอีกมากมาย ซึ่งท่านคงจะหาฟังได้เองไม่ยากใน youtube รวมทั้งน้องแป้งร่ำใน The Voice season 2 (น้องเสียงดีมาก เสียดายที่พลาดไปในจุดเล็กๆน้อยๆจนไม่มีโค้ชคนใดหันมาเมียงมอง)
http://youtu.be/-UklAwRHqMc

อะไรที่ทำให้แผลเก่าและขวัญเรียมคงความเป็นอมตะ? อาจจะเป็นเพราะมันไม่ใช่แค่เรื่องราวของสาวบ้านนาที่ลืมกำพืดและคนรักไปหลงแสงสี แต่เป็นเพราะการหักมุมในนาทีสุดท้ายที่ทำให้เธอฉุกคิดว่าอะไรและใครที่เธอรักที่สุด ซึ่งถึงตอนนั้นในหัวใจเธอก็ไม่คิดว่าจะมีอะไรที่จะไถ่โทษได้อีกนอกจากชีวิตที่ต้องสิ้นตามตกกันไป เป็นโศกนาฏกรรมที่เราคงไม่อยากแนะนำให้ลูกหลานเอาเยี่ยงอย่าง แต่ในภาพยนตร์มันซึ้งกันจนน้ำตาล้นออกมานอกโรง

**************************

ขอพ่วงเกร็ดความรู้ภาษาไทยจากครูลิลลี่ครับ

"........พูดถึงประวัติความเป็นมาของแผลเก่า ขวัญเรียมมาเสียนาน มาถึงความรู้ภาษาไทยที่จะทิ้งท้ายกันไว้ดีกว่า มีหลายคนสงสัยและถามกันว่า เคยเห็นเนื้อเพลงหลายเพลง หรือในคำกลอนโบราณหลายบท มักจะมีคำว่า “เรียม” ปรากฏอยู่ด้วย อยากรู้เหลือเกินว่า เรียม นั้น เป็น เรียม เดียวกับ เรียมนางเอกในบทประพันธ์แผลเก่าหรือเปล่า ก็ต้องบอกว่า คำว่า เรียม ในทีนี้ มิใช่เรียมนางเอกของแผลเก่านะคะ แต่เรียมนี้ เป็น สรรพนามค่ะ เป็นคำใช้แทนตัวผู้พูด สำหรับ ชายพูดกับหญิงอันเป็นที่รัก จัดเป็นสรรพนามบุรุษที่ 1 คำแปลก็คล้าย ๆ กับ เรา พี่ หรือ พี่ชาย พูดกับหญิงที่รักนั่นเองค่ะ ว่าแต่ว่าชาตินี้จะมีใครมาพูดกับคุณครูว่า “รักเธอ ลิลลี่ของเรียม” บ้างไหมหนอ .... สวัสดีค่ะ....."

ทำให้คิดว่าที่คุณไม้เมืองเดิมแต่ง"แผลเก่า"ให้พระเอกชื่อเหมือนผู้หญิงว่าขวัญแต่นางเอกกลับเป็นชื่อเรียมที่เป็นคำแทนตัวเองของผู้ชายน่าจะมีความหมายอะไรลึกซึ้งเกินกว่าจะเป็นเรื่องบังเอิญ...เรียมว่าอย่างนั้นนะ smile emoticon

-------------------------------------

‪#‎แหล่งอ้าง‬&อิง:

http://www.oknation.net/blog/warnwarnsong/2010/01/21/entry-1

www.thairath.co.th/content/443419

http://th.wikipedia.org